ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΕΣ

Το ιδεολόγημα της πνευματικής ιδιοκτησίας αφού κατάφερε να λυμαίνεται επιαιώνες τον κόσμο των ιδεών, ήταν αναπόφευκτο να στραφεί και στην ίδια τη ζωή.  Αν και σε δυο τουλάχιστον περιπτώσεις υπήρξε εκχώρηση ευρεσιτεχνίας που αφορούσε μεθόδους ευγονικής τροποποίησης φυτών, ήδη από το 1930 (για μια περίπτωση ασεξουαλικής αναπαραγωγής, δηλαδή με μπόλι) , η πρώτη ευρεσιτεχνία που αφορά ένα ζωικό οργανισμό, δίνεται για ένα γενετικά τροποποιημένο μικρόβιο (που κατόρθωνε να διασπά πετρελαικά παράγωγα) στα 1980. Έκτοτε έχουν πατενταριστεί χιλιάδες γενετικά τροποποιημένοι μικροοργανισμοί, φυτά αλλά και ζώα, ενώ από τα τέλη του περασμένου αιώνα, με την «αποκρυπτογράφηση» του ανθρώπινου γονιδιώματος, χιλιάδες πατέντες έχουν εκχωρηθεί και για γενετικές ακολουθίες του γενετικού μας υλικού. Τα τελευταία χρόνια, οι ληστρικές διαθέσεις των βιοτεχνολογικών εταιρειών στρέφονται και σε μη-γενετικα τροποποιημένα ζώα και φυτά, διεκδικώντας και συχνά κερδίζοντας, δικαιώματα ιδιοκτησίας σε ολόκληρα είδη.

Το σύγχρονο δουλεμπόριο

Η αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, είχε ως άμεσο επακόλουθο ένα διαρκή ανταγωνισμό μεταξύ μεγάλων αλλά και μικρότερων βιοτεχνολογικών εταιρειών ή και ερευνητικών ομάδων, στο πατεντάρισμα γενετικών ακολουθιών. Ευτυχώς, η τρέχουσα τάση θέλει το 98% του γονιδιακού μας υλικού, σκουπίδι, «άχρηστες» πληροφορίες, και έτσι μόνο το υπόλοιπο «χρήσιμο» 2% έχει τη σκληρή μοίρα να γίνεται κτήμα μερικών εκ των χειροτέρων δειγμάτων του είδους homo sapiens. Ενώ παράλληλα, το ανθρώπινο γονιδίωμα στο συνολό του γίνεται προϊόν εμπορικών διαπραγματεύσεων ή λεηλασίας. Η κυβέρνηση της Ισλανδίας για παράδειγμα έχει ήδη πουλήσει την database του dna ολόκληρου του πληθυσμού της χώρας, στην Decode Genetics. Τουλάχιστον πληρώθηκε γι΄αυτό, αντίθετα με την Κίνα ή πολλές χώρες της Αφρικής, όπου τα γενετικά δεδομένα ολόκληρων πληθυσμών υποκλέπτονται από βιοτεχνολογικές εταιρείες.

Το ιδεολόγημα της ταύτισης του ανθρώπου (και κυρίως των ασθενειών του) με το dna του, με άλλα λόγια η επιδίωξη του ελέγχου της πραγματικότητας μέσω του ελέγχου της αναπαραστασής της, προκαλεί όργια απληστίας, ηλιθιότητας και παραλογισμού. Αίφνης, το γονιδιακό μας υλικό ανήκει σε κάποιες εταιρείες, μόνο και μόνο επειδή αυτές υποστηρίζουν (και πολύ συχνά εντελώς ψευδώς) ότι το «αποκρυπτογράφησαν» πρώτες. Το τι ακριβώς οφελεί η όλη «αποκρυπτογράφηση» του ανθρώπινου γονιδιώματος εξαρχής, γίνεται άλλωστε φανερό από περιπτώσεις όπως της εταιρείας Myriad Genetics η οποία αφότου αγόρασε 2 γονιδιακές ανθρώπινες ακολουθίες, τις BRCA1 και BRCA2 που εικάζεται ότι συνδέονται με κάποιες περιπτώσεις καρκίνου, αρνείται να τις παραχωρήσει σε ιατρικές ερευνητικές ομάδες.

Βεβαίως για να έχουν οι πατέντες στο ανθρώπινο γονιδίωμα την οποιαδήποτε αξία, πρέπει πρωτίστως να προωθηθεί με κάθε μέσο το ιδεολόγημα που θέλει τα γονίδια και όχι οι κοινωνικές ή περιβαλλοντικές συνθήκες, να ευθύνονται για μια ευρεία γκάμα ασθενειών και συμπεριφορών. Έτσι χρηματοδοτούνται αφειδώς οι έρευνες που αναζητούν στη χ γονιδιακή ακολουθία τα αίτια του καρκίνου πχ ή των καρδιοπαθειών, όχι όμως και αυτές που συνδέουν τις δυο αυτές ομάδες ασθενειών με μόλυνση, κατανάλωση βιομηχανικών τροφών, βομβαρδισμό από ακτινοβολίες κτλ  Το ανθρώπινο σώμα ιατρικοποιείται, υποβάλλεται σε ένα διαρκές σκανάρισμα και καλείται να ανοίξει διάπλατα το εσωτερικό του, στην πλήρη εποπτεία της επιστήμης. Το βιοτεχνολογικό βλέμμα συναντά αυτό των αναρίθμητων καμερών στους δρόμους των πόλεων, συνθέτοντας ένα αχανές δίκτυο ελέγχου και επιτήρησης. Που στην περίπτωση της βιοτεχνολογίας, αφήνει την υπόσχεση της θεραπείας και βελτίωσης της ζωής να πλανάται σαν εφιαλτική απειλή: Εφόσον ένα μεγάλο μέρος ασθενειών είναι και ανιχνεύσιμο και θεραπεύσιμο (μέσω των πατενταρισμένων γενετικών ακολουθιών), το σώμα που αρνείται να συμμορφωθεί (και να πληρώσει για τη βιοτεχνολογική του κανονικοποίηση) λογίζεται ως αποκλίνων, μιασματικό και εσχάτως, παράνομο.

Βιοπατέντες

Η ύπαρξη ευρεσιτεχνιών πάνω σε ζωντανούς οργανισμούς θα φάνταζε κάποτε σα σενάριο μυθιστορήματος μελλοντικής δυστοπίας, τύπου 1984. Εντούτοις, από το 1980 και μετά έχουν χορηγηθεί 100δες ευρεσιτεχνίες σε γενετικά μεταλλαγμένους σπόρους και φυτά, με πιο διάσημα παραδείγματα τη round up ready σόγια της λεβιαθανικής Monsanto και τους σπόρους καλαμποκιού με γονίδια εξολοθρευτή (terminator genes-φυτά δηλαδή που είναι στείρα) της ιδίας. Ταυτόχρονα, βιοτεχνολογικές και φαρμακευτικές εταιρείες ανα τον κόσμο, ξεχύνονται στα πλέον πλούσια σε βιοποικιλότητα μέρη του πλανήτη με σκοπό το πλιάτσικο. Η Diversa Corporation για παράδειγμα (με κύριους χρηματοδότες μεταξύ άλλων, τoυς κολοσσούς Dow Chemicals, Novartis, Aventis) επεκτείνει τη μικροβιακή τράπεζα γονιδιωμάτων της, σαρώνοντας περιοχές όπως η Κόστα Ρίκα, Ν. Αφρική και Ρωσία, καταγράφοντας γονιδώματα με σκοπό την μεταπώληση των δικαιωμάτων χρήσης τους σε φαρμακευτικές και αγροχημικές εταιρείες. Μέσω του φαινόμενου της βιοπειρατείας,  η άγρια ζωή του πλανήτη σαρώνεται, καταγράφεται και κατοχυρώνεται για μελλοντική χρήση. Αποστάγματα και τμήματα βότανων και φαρμακευτικών φυτών που χρησιμοποιούνται εδώ και χιλιάδες χρόνια από τους αυτόχθονες πατεντάρονται, όπως τα Ινδονησιακά Kenukus και Sambiloto, το βραζιλιάνικο Cunani και το πλέον γνωστό (μέσω της πολυετούς δικαστικής διαμάχης πάνω στο πατενταρισμά του) Neem της Ινδίας.

Πλέον, μέσω διαρκών συγχωνεύσεων και εξαγορών, η συντριπτική πλειοψηφία της παραγωγής σπόρων και αγροχημικής παραγωγής ανήκει σε 8 μεγιστάνες: Dupont, Daw, Bayer, Basf, Novartis, Syngenta, Aventis και φυσικά Monsanto. Οι οποίες μέσω των στείρων σπόρων τους και των πατενταρισμένων ποικιλλιών τους όχι μόνο εξαναγκάζουν τους αγρότες να τους πληρώνουν για την κάθε καλλιεργητική τους εργασία, αλλά επίσης φροντίζουν και για την εξάλειψη κάθε εναλλακτικής λύσης τόσο για τους αγρότες, όσο και για την οποιαδήποτε θέλει να ασχοληθεί με την παραγωγή τροφής. Από τη μια, οι πατενταρισμένες γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες (πολλές από τις οποίες περιέχουν μάλιστα και γονιδιακές ακολουθίες αναγνώρισης, εν είδη barcode) επιμολύνουν τα υπόλοιπα χωράφια, με αποτέλεσμα όχι μόνο τη ραγδαία ποιοτική πτώση των «συμβατικών» καλλιεργειών και εν γένει της βιοποικιλότητας, αλλά και τη δικαστική δίωξη των αγροτών από τις αγροχημικές εταιρείες, με την αιτιολογία ότι επωφελούνται αμισθί από τα μεταλλαγμένα φυτά τους. Σε Αμερική και Καναδά, η Monsanto έχει διώξει νομικά πάνω από 100 αγρότες που είχαν την ατυχία να έχουν χωράφια που επιμολύνθηκαν από τις γειτονικές τους γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες.

Από την άλλη, μια σειρά από ντιρεκτίβες και νομοθεσίες, με το πρόσχημα της υγείας και ασφάλειας του καταναλωτή, καθιστούν όλο και πιο δύσκολο το να εμπορευτεί κάποιος προϊόντα που δεν έχουν επαρκή πιστοποίηση ή δεν προέρχονται από πιστοποιημένους σπόρους. Υπο το πρόσχημα της υγιεινής και της διατροφικής ασφάλειας, επιχειρείται να αντικατασταθεί το σύνολο της αγροτικής παραγωγής (αλλά και της διάθεσης άγριων βοτάνων και θεραπευτικών φυτών) από λίγες, πιστοποιημένες και ελεγχόμενες από τη βιομηχανίες, ποικιλίες. Οι καινούργιες νομοθεσίες για την ΕΕ, αλλά και ντιρεκτίβες οργανισμών όπως ο codex alimentaris, ουσιαστικά καθιστούν ολοένα και δυσκολότερη την ανταλλαγή, διάθεση και χρήση σπόρων και ποικιλιών που δεν έχουν εργαστηριακή πιστοποίηση –και άρα δύνανται να πατενταριστούν.  Έτσι, οι παραδοσιακές ποικιλίες διαρκώς αφανίζονται και αντικαθίστανται από τις γενετικά τροποποιημένες ή πειρατικά πατενταρισμένες της Dupont και Monsanto. Ενδεικτικά, υπολογίζεται ότι το 75% των καλλιεργούμενων ποικιλιών έχει χαθεί οριστικά κατά τον τελευταίο αιώνα, ενώ για την Ελλάδα μόλις το 1% των ποικιλιών του σταριού που καλλιεργούταν πριν 50 χρόνια, συνεχίζει να καλλιεργείται σήμερα.

Προσφάτως, υπάρχουν αξιώσεις για πατέντες σε ήδη υπάρχοντα ζώα και φυτά. Η αξιαγάπητη Monsanto για παράδειγμα επιχειρεί να πατεντάρει μια συγκεκριμένη (μη γενετικά τροποιημένη) ράτσα γουρουνιών και άλλη μια αγελάδων και όλων των πιθανών εμπορεύσιμων παραγώγων τους (κρέας, γάλα). Ενώ πριν λίγους μήνες έληξε μια μεγάλη δικαστική διαμάχη για το πατεντάρισμα μιας μεγάλης γκάμας παραδοσιακά καλλιεργούμενων ποικιλιών του μπρόκολου (το αίτημα τελικά απορρίφθηκε).

Οι βιοτεχνολογικές πατέντες λειτουργούν ως η εμπροσθοφυλακή μιας παγκόσμιας επιχείρησης βιοπολιτικού ελέγχου. Η ζωή σαρώνεται και τροποποιείται, ζυγιάζεται με βάση την εμπορική της αξία και αν κριθεί ακατάλληλη της απαγορεύεται να υπάρχει. Το τελικό αποτέλεσμα που ήδη αρχίζει να διαφαίνεται είναι ένας κόσμος ελάχιστης ποικιλίας και επιλογών, μια σύγχρονη, μεταμοντέρνα έρημος η απεραντοσύνη της οποίας ήδη εισβάλλει στο οπτικό μας πεδίο.

———————————————————————————————————-

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΚΡΙΣΕΙΣ

Ανεξάρτητα από τις αιτίες της τάσης ψύξης του πλανήτη, τα αποτελεσματά τους μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρά, αν όχι καταστροφικά. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι μια μείωση μόλις 1% στις ηλιακές ακτίνες που φτάνουν στη γη …. θα ψύξουν τον πλανήτη αρκετά ώστε να τον οδηγήσουν σε μια καινούργια εποχή των πάγων μέσα σε μόλις λίγες εκατοντάδες χρόνια.

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από ένα άρθρο του περιοδικού Time, στα 1974. Την ίδια εποχή ένα παρόμοιο άρθρο είχε δημοσιευτεί στο Newsweek. Πάρα πολλές έγκριτες επιστημονικές δημοσιεύσεις αποτελούσαν τις πηγές για το κυρίαρχο καταστροφολογικό σενάριο της εποχής: την επερχόμενη εποχή των πάγων.

Τα δεδομένα έδειχναν όντως ανησυχητικά: από το β παγκόσμιο και μετά (και παρά τις μεγάλες εκπομπές COπου υπήρξαν κατά τη διαρκειά του) καταμετρούταν μια γενικότερη πτώση θερμοκρασίας σε πλανητικό επίπεδο, ενώ οι κύκλοι του Milankovitch(1) προβλέπουν  την απαρχή της νέας εποχής των παγετώνων περίπου στην εποχή μας.

Σήμερα, 30 περίπου χρόνια μετά τις πρώτες δημοσιεύσεις για την επίδραση των προκαλούμενων από ανθρωπογενείς δραστηριότητες «αερίων του θερμοκηπίου» και του πρώτου καταστροφολογικού bestsellerΕναλλακτική Λύση 3 (το φαινόμενο του θερμοκηπίου καθιστά τον κόσμο ακατάλληλο για κατοίκηση) η κυρίαρχη προπαγάνδα υποστηρίζει το εντελώς αντίθετο: την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η ερημοποίηση τεράστιων περιοχών, το λιώσιμο των πάγων στο Β.Πόλο (για την Ανταρκτική τα πράγματα είναι ιδιαίτερα συγκεγχυμένα, μάλλον εκεί οι θερμοκρασίες πέφτουν αντι να ανεβαίνουν) και η άνοδος της στάθμης των θαλασσών, αποτελούν την πρώτη ύλη για αναρίθμητα καταστροφολογικά σενάρια που πλέον δεν αποτελούν προνόμιο ουφολογικών συγγραμάτων, αλλά ένα κοινό πεδίο συμφωνίας τόσο του οικολογικού, όσο και του κατασκευαστικού κινήματος.

Όταν ο πλέον διάσημος πράσινος απολογητής της βιομηχανίας, η WWFδηλαδή, κυρήσσει αδιάντροπα ότι η κλιματική αλλαγή είναι το νούμερο ένα περιβαλλοντολογικό πρόβλημα και όχι όπως νομίζαμε εμείς οι αφελείς, η αποψίλωση των δασών, η επιμόλυνση των υδάτων και η σταθερή λεηλασία και ερημοποίηση του φυσικού κόσμου, ακόμα και οι πλέον ευκολόπιστοι εκ των οικολόγων θα έπρεπε να αγανακτούν. Κι όμως: αν και η φημούμενη κλιματική αλλαγή,σε αντίθεση με την καθημερινή και –απτή- ερημοποίηση του πλανήτη, στηρίζεται κυρίως σε γραφήματα, αριθμούς και προβλέψεις, το δόγμα της συμπαρασύρει σε κοινή πορεία και αιτήματα βιομηχανία, κυβερνήσεις, ευαισθητοποιημένο κόσμο και κινήματα. «Σταματήστε την κλιματική αλλαγή», φωνάζουν σύσσωμοι όλοι και σπεύδουν να παράγουν και να καταναλώσουν πράσινα προιόντα.

Το εν λόγω δόγμα και οι ανίερες συμμαχίες του αποδεικνύεται ακόμα πιο προβληματικό από το γεγονός ότι, στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο μέρος των θεμελίων του είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων, εντελώς σαθρό. Και για την καλύτερη κατανοησή του και αντιμετωπισή του είναι σημαντικό να ξεκινήσει κανείς από αυτά ακριβώς: τα θεμελιά του.

Οι δυσοίωνες προβλέψεις μιλάνε για θερμοκρασιακή άνοδο 2-3 βαθμών στα επόμενα χρόνια και επενδύουν αυτή την αλλαγή με καατσροφικά σενάρια για τη ζωή γενικά και τον άνθρωπο ειδικότερα. Ωστόσο, το κλίμα της γης ποτέ δεν ήταν σταθερό: στην πραγματικότητα τα τελευταία 10.000 χρόνια είναι μια από τις σταθερότερες κλιματικά περιόδους των τελευταίων 500.000 ετών. 60 εκ. χρόνια πριν η μέση θερμοκρασία ήταν 10-15 βαθμούς υψηλότερη και η ανταρκτική ήταν καλυμένη με δάση.. Διανύουμε μια από τις τέσσερις μεγάλες περιόδους παγετού, στην ιστορία της γης, που ξεκίνησε πριν 2,3 εκ. χρόνια π.π. περίπου και χαρακτηρίζεται από εποχές των πάγων διάρκειας από 100.000-400.000 χρόνια και ενδιάμεσες ενδοπαγετικές περιόδους με σχετικά ζεστό κλίμα διάρκειας 12.000-23.000 χρόνια (οι επιστημονικές εκτιμήσεις, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με το κλίμα, διαφέρουν αισθητά). Αλλά και τα τελευταία 12.000 χρόνια το κλίμα ποτέ δεν ήταν σταθερό. Γύρω στα 11.000 χρόνια π.π. είχαμε την περίοδο των youngerdryadsμε αισθητά χαμηλές θερμοκρασίες. Γύρω στο 6.000 π.π. είχαμε το Θερμικό  Μέγιστο της Ολόσενου περιόδου με θερμοκρασίες γύρω στους 2 βαθμούς υψηλότερες από σήμερα (περίοδο στην οποία πιθανότατα δημιουργήθηκε η μάυρη θάλασσα και διάφορα νησιά της μεσογείου). Αλλά και ενδιάμεσα υπήρχαν περίοδοι 400-500 χρόνων που η μέση θερμοκρασία και η μέση ετήσια βροχή υπερείχε ή υστερούσε έναντι των σημερινών τιμών.

Όλα αυτές οι –συχνά ακραίες- κλιματικές αλλαγές όχι μόνο δε δυσχαίρεναν την ύπαρξη του ανθρώπινου είδους, αλλά αντίθετα έδειξαν να το ευνοούν. Ο homosapiens τα τελευταία 20.000 χρόνια αποίκισε σχεδόν κάθε μέρος του πλανήτη. Στην Ελλάδα π.χ. 7.000 π.π μπορούσε κανείς να περπατήσει μέχρι πολλά νησιά των κυκλάδων, ενώ ως συνέπεια του Θερμικού Μεγίστου της Ολοσένου και πιθανώς 5.600 π.π. είχαμε τεράστια και απότομη άνοδο της θαλάσσιας στάθμης. Ωστόσο αυτές οι απότομες αλλα΄γες δεν εμπόδισαν τον αποικισμό της από Ινδοευρωπαικά φύλα.   Στην πιο σύγχρονη ιστορία, το 800-1300 μ.Χ. είχαμε τη λεγόμενη Μεσαιωνική Ζεστή Περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας υπήρξαν εκτεταμένες καλλιέργεις σε όλη την ευρώπη, γενικότερη ευμάρεια και αποίκιση διαφόρων περιοχών της –σήμερα παγωμένης- αρκτικής από τους Βίκινγκ και την καλλιεργειά τους, γύρω στα 1000 μ.Χ. Υπολογίζεται ότι το διάστημα αυτό η μέση θερμοκρασία, για την Ευρώπη τουλάχιστον, ήταν 1 βαθμό ψηλότερη από σήμερα.  Από τα 1400-1850 είχαμε τη λεγόμενη Μικρή Εποχή των Πάγων: δριμείς χειμώνες, εγκατάλειψη σε μεγάλο βαθμό των καλλιεργειών (σε αυτό ίσως συνηγόρησε και εξόντωση μεγάλου μέρους του πληθυσμού της ευρώπης από το μαύρο λιμό), ανάκαμψη των δασών, εξόντωση των αποικιών στην αρκτική και καλυψή τους από τους παγετούς που σήμερα παρουσιάζονται ως προαιώνιοι. Η Μ.Ε.Π συνέπεσε (ή ίσως και να προκλήθηκε) από το ελάχιστο του Maunder, γύρω στον 17ο αιώνα. Μια 70ετή περίοδο ανενεργών κηλίδων στην ηλιακή δραστηριότητα, φαινόμενο που προβλέπεται να επαναληφθεί το 2050. Από τα 1850 ως σήμερα η θερμοκρασία έχει μάλλον ανοδική τάση.

Εντούτοις, το δόγμα της κλιματικής αλλαγής επιμένει να παρουσιάζει μια μετάβαση προς το θερμότερο ως πραγματικά τεράστιο πρόβλημα δημιουργώντας τεχνηέντως την εντύπωση σταθερού κλίματος σε όλη τη σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας. Ανεξάρτητα αν η ανθρώπινη δραστηριότητα ευθύνεται για τη θέρμανση του πλανήτη, το γεγονός παραμένει ότι το κλίμα μεταβαλλόταν συνεχώς είτε από αλλαγές στην τροχιά της γης, είτε των μαγνητικών της πεδίων και πόλων, ή –συχνότερα- από την ηλιακή δραστηριότητα. Το αίτημα δηλαδή για σταμάτημα της κλιματικής αλλαγής είναι ανεδαφικό διότι στηρίζεται σε μια φενάκη, αυτή του σταθερού κλίματος.

Όσο για το αν πράγματι ο πλανήτης θερμαίνεται λόγω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το μόνο σίγουρο είναι ότι τα στοιχεία είναι μάλλον συγκεχυμένα. Πολλές θεωρίες θέλουν το λειώσιμο των πάγων και την συνεπαγόμενη αφαλμύρωση των θαλάσσιων υδάτων να προκαλούν, αντίθετα, ψύξη του πλανήτη. Άλλες μιλούν για ένα πλήρως φυσικό φαινόμενο, όπου η θερμοκρασία πριν την έναρξη της επόμενης εποχής των παγετώνων, φτάνει σε ένα σύντομο μέγιστο. Ενώ, πολλές επιστημονικές δημοσιεύσεις –και παρά το αρνητικό κλίμα για οτιδήποτε αμφισβητεί το δόγμα της κλίματικής αλλαγης- είτε αμφισβητούν τη σημαντικότητα της επίδρασης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ή και τις ίδιες της μετρήσεις παγκόσμιας ανόδου της θεμροκρασίας. Π.χ. σε μια πρόσφατη (2009) δημοσίευση του Loehlesκαι με υλικό μετρήσεις του στόλου της Αργώς, παρουσιάζεται μια τάση ψύξης των ωκεανών από το 2003 έως το 2008.

Άλλωστε οι ανθρωπογενείς επιδράσεις στο κλίμα του πλανήτη ξεκινάνε από την εποχή της γεωργίας 8-10.000 χρόνια π.π. με τη μαζική αποψίλωση δασών, διατήρηση μεγάλων κοπαδιών ζώων και εκτεταμένων καλλιεργειών. Παρόλα αυτά, ακόμα και με τις σημερινές αυξημένες εκπομπές λόγω βιομηχανικής παραγωγής και καύσης των ορυκτών καυσίμων, υπάρχουν εκτιμήσεις ότι οι ανθρωπογενείς επιδράσεις δεν ευθύνονται παρά για ένα ελάχιστο ποσοστό του συνολικού COστην ατμόσφαιρα.

Παράλληλα, οι μετρήσεις που παρουσιάζουν θερμοκρασιακή άνοδο δεν καλύπτουν παρά ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να μη μπορεί κανείς να επιχειρηματολογήσει με ασφάλεια για μια γενικότερη κλιματική πορεία. Ακόμη περισσότερο όταν, σε ότι αφορά το κλίμα, έχουμε να κάνουμε με ένα τόσο χαοτικό μοντέλο, που η επιστήμη αποτυγχάνει συχνά να προβλέψει τον καιρό της επόμενης μέρας, πόσο μάλλον των επόμενων 50 χρόνων.

Ωστόσο, παρά τη γενικότερη έλλειψη επαρκών στοιχείων, το δόγμα της κλιματικής αλλαγής, έχει υπερκαλύψει κάθε άλλο περιβαλλοντικό θέμα. Το ντοκυμαντερ του επαγγελματία πολιτικού –ένα επάγγελμα με τα πλέον εγγενώς αναξιόπιστα μέλη, μαζί τους πωλητές μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και τους ασφαλιστές- Αλ Γκορ ξυπνά συνειδήσεις και ανομοιογενείς φωνές ενώνονται για τη σωτηρία της πολικής αρκούδας(2), πλέον διάσημου θύματος της κλιματικής αλλαγής. Καθώς ξοδεύονται εκατομμύρια για την αντιμετωπισή του και κάθε άλλο περιβαλλοντικό ζήτημα παραγκωνίζεται, υπάρχει ένα μεγάλο γιατί που οφείλει να διερευνηθεί.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι η αρχετυπική απειλή: κάτι που έρχεται απ΄έξω και – σαν εχθρός από το απώτερο διάστημα – απειλεί όλο τον πλανήτη. Έχουμε εδώ ένα μεγάλο ποσό φόβου και ανησυχίας, που διαχειριζόμενο από τα κράτη και τους ειδικούς τους μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε πειθαρχία, νομιμοποίηση ρόλων και παρεμβάσεων και σε έσχατη περίπτωση καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης. Πρόκειται για μια απειλή στην οποία η γη δείχνει αβοήθητη. Αρα το κράτος χρειάζεται να αναλάβει το ρόλο της διαχείρισης, τοσο της απειλής όσο και της ίδιας της γης επιβεβαιώνοντας την ανάγκη υπαρξής του και ικανοποιόντας το αγαπημένο του ιδεολόγημα, αυτό του ελέγχου.(3)

Παράλληλα, τα σενάρια θέλουν την καταστροφή επικείμενη και αδυσώπητη, άρα και τις δράσεις εναντιά της αδιαμφισβήτητες. Όταν η Novartisπαράγει μεταλλαγμένους σπόρους που με επαρκή χρήση roundupφυτρώνουν χωρίς όργωμα, άρα και με μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, μπορεί πλεόν να λογαριάζει σε μηδενικές αντιστάσεις. Όπως τονίζει η WWFκαι φροντίζουν να υπενθυμίζουν τα οικολογικά κινήματα που απαιτούν το σταμάτημα της κλιματικής αλλαγής, ο αγώνας ενάντια στην υπερθέρμανση είναι υπερ πάντων. Με άλλα λόγια: καλές οι οικολογικές ανησυχίες για την επιμόλυνση της γης και τον αφανισμό δέντρων και ζώων, αλλά εδώ μιλάμε για το μέλλον ολόκληρου του πλανήτη.

Σημαντικό ρόλο εδώ βέβαια παίζει και η ενδογενής παράνοια των οικολογικών οργανώσεων και ο εκφυλισμός τους μέσα από το αλισβερίσι με το κράτος και τις επιδοτήσεις του. Ακριβώς όπως μια μκο για τη διάσωση της αρκούδας π.χ. επιδοτείται για τους σκοπούς της και ως αντάλλαγμα υπογράφει την έκθεση περιβαλλοντικών συνεπειών για την εγνατία οδό, που κόβει στα δυο το ζωτικό χώρο της αρκούδας και σκοτώνει και καμμιά δεκαριά από δαύτες ετησίως, έτσι και  η παραδοχή της κλιματικής αλλαγής και η δέσμευση λήψης μέτρων από το κράτος και τις εταιρείες, αποτελεί συχνά πιπίλα και ενίοτε φίμωτρο για τις οικολογικές ομάδες. Που σε αντάλλαγμα, συνειδητά ή ασυνείδητα, μας φλομώνουν με ένα σωρό μωρολογίες για πράσινη κατανάλωση και ανάπτυξη και για προσωπική ευθύνη του καθενός μας για τα χάλια του πλανήτη.

Ενώ λοιπόν μια περιοχή σαν την πελλοπόνησο, με το συμπάθειο, αποψιλώνεται ετησίως στα τροπικά δάση, ενώ στα μεσογειακά χιονοδρομικα, δρόμοι και καζίνο αποτελούν σύνηθη προπύργια λεηλασίας τους, ένα μεγάλο μέρος του οικολογικού κινήματος συνεχίζει να ζητά από τα κράτη και τους ειδικούς τους να κάνουν κάτι για την κλιματική αλλαγή. Το ανησυχητικό βέβαια είναι ότι αυτά τους κάνουν τη χάρη. Ιδιαίτερα επικίνδυνα πειράματα τύπου HAARPσυμβαίνουν ανεμπόδιστα, ενώ τη λαίλαπα των κλιματιστικών ακολουθεί μια δεύτερη και εξίσου εξοντωτική για τον πλανήτη, πράσινων κλιματιστικών και ομοίως για τα αυτοκίνητα, ψυγεία κτλ Και ενώ όλες οι νέες ηλεκτρονικές συσκευές από laptopμέχρι τηλεοράσεις είναι μονίμως σε standbyκαι για να κλείσουν πρέπει να τα βγάλει κανείς από τη πρίζα ή να τα χτυπήσει με βαριά, οι ανάγκες για παραγωγή ενέργειας χωρίς έκλυση επιβλαβών αερίων επαναφέρει στο προσκήνιο την πυρηνική ενέργεια. Αυτή τη φορά ως οικολογικό μέσο ενεργειακής παραγωγής. Και σίγουρα είμαστε ακόμη σε αναμονή των νέων, πανάκριβων και ανεπαίσχυντα καταστροφικών τεχνολογικών καινοτομιών που θα παρουσιαστούν ως λύση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Έτσι ακόμη και η Shellμπορεί να μιλά για ανάγκη δράσης ενάντια στην υπερθέρμανση του πλανήτη και να σιγοντάρεται από τις αυτοκινητοβιομηχανίες, οι οποίες όχι μόνο έχουν τη ευκαιρία μέσω των πράσινων μέτρων της απόσυρσης να πουλήσουν και άλλα αυτοκίνητα, αλλά και να μετατρέψουν τις δολοφονικές τους μηχανές από βενζινοκίνητες σε ηλεκτροκίνητες και να έχουν ένα καινούργιο κράτημα στην αγορά.

Και ενώ  νταινεκενικά σενάρια επιεκίμενης καταστροφής κατακλύζουν τα mediaκαι εκφοβίζουν τους ανθρώπους (beworried, beveryworried, όπως έλεγε και το Timeσε πρόσφατο τεύχος του για την κλιματική αλλαγή), η αλόγιστη καταστροφή του πλανήτη συνεχίζεται ανεμπόδιστα, αφού δεν εκλύεται ούτε μόριο επιβλαβών αερίων. Οι θάλασσες χρησιμοποιούνται ως χωματερές, τα νερά των ποταμιών λογίζονται ως χαμένο νερό που δεν παράγει ούτε kwενέργειας και τα δάση ως οικόπεδα και τόποι ψυχαγωγίας(4). Χώμα και νερό επιμολύνονται ή καταστρέφονται μέσω εντατικής καλλιέργειας και αλόγιστων γεωτρήσεων, ζώα και φυτά σφαγιάζονται και μεταλλάσσονται σε εργαστήρια. Και η έρημος που καταπίνει σιγά-σιγά των φυσικό κόσμο, θα έχει τουλάχιστον ένα κοινό με τις κλιματιζόμενες ερήμους των εμπορικών κέντρων και του κατακερματισμένου αστικού τοπίου: σταθερό κλίμα.

(1)O σέρβος μαθηματικός Milankovitch υποστήριξε ότι κάθε 100.000 χρόνια ένας συνδυασμός αλλαγών  στην τροχιά της γης προκαλούν το τέλος ενός κύκλου παγετού, το λιώσιμο πάγων και την εκπομπή CO2 από τον πυθμένα των ωκεανών που έχουν ως αποτέλεσμα την έναρξη μιας ενδοπαγετικής (interglacial) περιόδου διάρκειας περίπου 12.000 χρόνων. Με δεδομένο ότι η τελευταία εποχή των πάγων άρχισε περίπου 110.000 χρόνια προ του παρόντος (π.π.) και έληξε περίπου 12.000 χρόνια π.π., πιθανότατα βρισκόμαστε στο τέλος της και στις απαρχές του επόμενου κύκλου παγετού.

(2) Παρόλα αυτά πρόσφατες μελέτες της κυβερνήσεως του Καναδά, δείχνουν τους αριθμούς της πολικής αρκούδας να αυξάνονται.

(3) Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο αντιμετωπίζουν άλλωστε τόσο στην αμερική, όσο και στην ευρώπη τις εκτεταμένες πυρκαγιές. Προβάλλουν δηλαδή τα δάση ως ανίκανα να υπάρξουν από μόνα τους-ξανά και ξανά πρόεδροι και κυβερνητικά στελέχη δηλώνουν ότι τα δάση καίγονται επειδή είναι πολύ πυκνά και επειδή κανείς δεν πληρώνει για να τα φυλάει- άρα ο μόνος τρόπος είναι η υπαγωγή τους στον κρατικό έλεγχο και διαχείριση.

(4)Θα περίμενε κανείς ότι από τόσους περιβαλλοντολόγους και περιβαλλοκτόνους που κόπτονται για τη θέρμανση του πλανήτη ότι θα μεριμνούσαν πρωτίστως για την οικονομικότερη και απλούστερη ασπίδα ενάντια στη θέρμανση και την ξηρασία: την αύξηση των δασών δηλαδή. Αντ΄αυτού, εφευρίσκουν ανοστιές κατά το χρηματιστήριο ρύπων και της πράσινης ανάπτυξης.

———————————————————————————————————-

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ

Οκτώβριος 2010

Βρισκόμαστε σήμερα, με αφορμή τον καύσωνα και την καταστροφή μέρους της σοδειάς σιτηρών στην Ρωσία, μπροστά στην επανάληψη αυτού που το 2008 ονομάστηκε επισιτιστική κρίση;

Είναι στην πραγματικότητα η έλλειψη τροφίμων και οι δραματικές αυξήσεις των τιμών τους, αποτέλεσμα φυσικών καταστροφών ή μήπως πρέπει να αναζητήσουμε τις αιτίες  στην δομική λειτουργία του καπιταλισμού και της εμπορευματοποίησης της παραγωγής της τροφής;

Αποτελεί ο έλεγχος της τροφής από ολοένα μικρότερο αριθμό πολυεθνικών εταιριών, έλεγχο του κεφαλαίου πάνω στις κοινωνίες;

Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες της διατροφικής εξάρτησης σε κοινωνίες που βρίσκονται στην περιδίνηση της κρίσης, όπως είναι αυτή την περίοδο η Ελλάδα;

Καταρχάς θα θέλαμε να πούμε ότι η Διατροφική Αυτάρκεια μια κοινωνίας δεν έχει να κάνει μ’ έναν ολοκληρωτικό κλειστό κύκλωμα παραγωγής, στο οποίο μια κοινωνία καταναλώνει μονάχα ό,τι παράγει, χωρίς κανενός είδους ανταλλαγές με άλλες κοινωνίες. Έχει όμως να κάνει με το ότι η συγκεκριμένη κοινωνία δεν εξαρτάται για την επιβίωση της από αυτού του είδους τις ανταλλαγές. Ότι έχει την ικανότητα να παράγει- με βασικό γνώμονα τις ανάγκες τις ίδιας της κοινωνίας και όχι τα συμφέροντα των εταιρειών- τα βασικά είδη διατροφή της και δεν είναι αναγκασμένη να εισάγει προϊόντα που θα μπορούσε να παράγει η ίδια.

Ο παραλογισμός των επισιτιστικών κρίσεων και των δραματικών αυξήσεων των τιμών των τροφίμων, σκόπιμα κρύβεται πίσω από φυσικές καταστροφές και από κακιές σοδειές, ενώ θα έπρεπε κάνεις να ψάξει αλλού να βρει τα πραγματικά τους αίτια. Είναι χαρακτηριστικό ότι εν μέσω του καλοκαιρινού καύσωνα στη Ρωσία που συνέβαλε  στις μεγάλες πυρκαγιές και την καταστροφή μέρους της σοδειάς, ξεκίνησε στην Ε.Ε. μια κούρσα αύξησης στις τιμές των σιτηρών: Το σιτάρι σημείωσε άνοδο 70% ξεπερνώντας τα 230 ευρώ/ τόνο, την ίδια στιγμή που η Ε.Ε. εισάγει λιγότερο από 1 εκατομμύριο τόνους σιτηρών από τη Ρωσία και η εσωτερική της παραγωγή ανέρχεται σε 280- 300 εκατομμύρια τόνους. Στην πραγματικότητα η επίπτωση από το ρώσικο μπάρκο στις εξαγωγές σιταριού θα έπρεπε να είναι μηδαμινή.

Το 2008 σημαδεύτηκε από μια σειρά λαϊκών εξεγέρσεων οι οποίες οφείλονταν στις αυξήσεις των τιμών των τροφίμων. Εκείνη την χρονιά η τιμή του σταριού αυξήθηκε 130%, η τιμή του ρυζιού διπλασιάστηκε στην Ασία και η τιμή του καλαμποκιού αυξήθηκε υπέρογκα στο Μεξικό. Αποτέλεσμα ήταν εξεγέρσεις στην Αϊτή, το Καμερούν, το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο και αλλού.

Οι λαϊκές εξεγέρσεις λόγω της αύξησης των τιμών των τροφίμων δεν είναι κάτι σπάνιο

1984: Στην Τυνησία ξεσπούν γενικευμένες ταραχές εξαιτίας της αύξησης του ψωμιού με πρωταγωνιστές τους άνεργους νέους.

1989: Στο Καράκας της Βενεζουέλας ο στρατός εισβάλει στις παραγκουπόλεις που είχαν εξεγερθεί λόγω της αύξησης του ψωμιού κατά 200% και δολοφονεί 1000 ανθρώπους.

1990: Στο Περού ο κόσμος εξεγείρεται μετά από αύξηση του ψωμιού 12 φορές μέσα σε μια νύχτα κάτω από τις επιταγές του ΔΝΤ και καταστέλλεται άγρια από το στρατό.

Αυτά είναι μόνο μερικά επεισόδια από την μακριά αλυσίδα των εξεγέρσεων των πεινασμένων.

Από την δεκαετία του ’50 με την «πράσινη επανάσταση» αλλάζει το μοντέλο παραγωγής προϊόντων. Στην δεκαετία του ’70 η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ επιβάλλουν στις αναπτυσσόμενες χώρες το ελεύθερο εμπόριο στα αγροτικά προϊόντα. Η επιβολή αυτή συστηματοποιήθηκε τη δεκαετία του ’90 με την δημιουργία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και μέσω των επενδυτικών και διμερών συμφωνιών για το ελεύθερο εμπόριο, που οδήγησαν στην άρση κάθε μέτρου προστασίας των τοπικών παραγωγών.

Η ΠΤ, σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές οικονομικές και πολιτικές ελίτ, προκειμένου να δανείσει τις χώρες που «πέφτουν» στα χέρια της, απαιτεί την άρση των εμπορικών δασμών στα εισαγόμενα διατροφικά είδη, οδηγώντας τους  μικρούς τοπικούς παραγωγούς στην χρεωκοπία, καταστρέφοντας την τοπική αγροτική οικονομία και υπονομεύοντας την διατροφική αυτάρκεια. Το Μαλούϊ, η Ζιμπάμπουε, η Ρουάντα, η Κένυα, ήταν χώρες αυτάρκεις σε τροφή μέχρι που αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν τις πολιτικές του ΔΝΤ. Οι παραγωγοί ωθούνταν να εγκαταλείψουν την καλλιέργεια τροφίμων και να στραφούν σε σοδιές «υψηλής εμπορευματικής απόδοσης» για εξαγωγές, οδηγούμενοι πολλές φορές στην απώλεια ακόμα και της προσωπικής τους διατροφικής αυτάρκειας(με «παράπλευρη» την απώλεια του 75% της παγκόσμιας αγροτικής ποικιλότητας μέσα στον 20ο αιώνα). Οι χώρες αυτές οδηγούνταν στην εξάρτηση από την εισαγωγή αγροτικών προϊόντων και από την «ανθρωπιστική βοήθεια» που αποτελεί μια ακόμα μορφή εξάρτησης από τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Ταυτόχρονα μέσω των πολυεθνικών εταιρειών παραγωγής σπόρων και φυτοφαρμάκων, αλλά και μέσω προγραμμάτων δανείων για τον «εκσυγχρονισμό» των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, η θηλιά του χρέους μπήκε για τα καλά στο λαιμό των μικρών παραγωγών αφαιρώντας τους κάθε ανεξαρτησία οδηγώντας τους πολλές φορές ακόμα και στην απώλεια της γης τους. Είναι χαρακτηριστικό πως στόχος της ΠΤ, όπως αναφέρει και ο πρόεδρος της R. Zollick είναι ο διπλασιασμός των δανείων στους αφρικανούς γεωργούς.

Η απόδοση των επισιτιστικών κρίσεων στην έλλειψη των τροφίμων, τις φυσικές καταστροφές και στον «υπερπληθυσμό», δεν είναι παρά μια συστηματική προπαγάνδα που συνδέεται με την απόκρυψη της προσπάθειας για τον καθολικό έλεγχο της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής από το διεθνές κεφάλαιο και τον προσανατολισμό της σε εκείνα τα προϊόντα- εμπορεύματα (μονοκαλλιέργειες, βιοκαύσιμα, ζωοτροφές, εξαγώγιμα προϊόντα κλπ) και εκείνες της μορφές παραγωγής  (ΓΤΟ, βιομηχανοποιημένη- συγκεντρωτική παραγωγή, αγροτοχημικά κλπ)  που μπορούν να αποδώσουν το μέγιστο κέρδος αδιαφορώντας πλήρως για τις ανάγκες των πληθυσμών.

Στην πραγματικότητα η παγκόσμια προσφορά τροφίμων είναι παραπάνω από επαρκής για να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες όλου του πληθυσμού της γης, όμως 1 δις άνθρωποι υποσιτίζονται, από τους όποιους πάνω από το 60% ζει στην υποσαχάρια Αφρική και την Νότιο Ασία και τα 845 εκατομμύρια είναι μικροκαλλιεργητές. Αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο όχι με την έλλειψη των τροφίμων αλλά με το ότι στον ανεπτυγμένο κόσμο η διατροφή απορροφά το 10-20% του εισοδήματος των ανθρώπων, ενώ στις πιο φτωχές χώρες απορροφά έως και το 90% του εισοδήματος τους. Και ενώ μεταξύ 2000- 2006 η αύξηση της ζήτησης των δημητριακών ήταν 6% η τιμή τους αυξήθηκε κατά 50%.

Το γεγονός ότι μια χώρα παράγει περισσότερα τρόφιμα από όσα χρειάζεται δεν σημαίνει και ότι τρέφει καλύτερα τον πληθυσμό της. Οι ΗΠΑ παράγουν 40% περισσότερα τρόφιμα από όσα χρειάζεται ο πληθυσμός, αλλά 26 εκατομμύρια αμερικάνοι επιβιώνουν μόνο με τα συσσίτια και τις φιλανθρωπίες. Η Ινδία έχει πλεόνασμα σιταριού αλλά το 50% των παιδιών υποσιτίζεται όπως και δεκάδες εκατομμύρια ενηλίκων.

Η τεχνητή έλλειψη των τροφίμων και η αύξηση των τιμών τους που οδηγούν στις επισιτιστικές κρίσεις, αντίθετα  από ό,τι διατυμπανίζουν τα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης σχετίζονται άμεσα με την καπιταλιστικοποίηση της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής που οδηγεί τις τοπικές κοινωνίες να χάνουν την διατροφική τους αυτάρκεια και ο έλεγχος της παραγωγής και της διάθεσης των αγροτικών προϊόντων περνάει στα χέρια των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Η ίδια η αγροτική εκβιομηχάνιση, ως τμήμα της εντατικοποίησης της γεωργίας στο πλαίσιο της εμπορευματικής παραγωγής σημαίνει μια τεράστια συγκεντρωποίηση σε όλα τα στάδια (παραγωγή, διανομή, κατανάλωση), μία συγκεντρωποίηση που καταλήγει αναπόφευκτα στον έλεγχο της διατροφής του παγκόσμιου πληθυσμού:

 30 πολυεθνικές ελέγχουν το 1/3 των επεξεργασμένων τροφών.

 5 ελέγχουν το 75% του διεθνούς εμπορίου σιτηρών

 6 διευθύνουν το 75% της παγκόσμιας αγοράς παρασιτοκτόνων

 2 ελέγχουν το 50% της παγκόσμιας παραγωγής μπανάνας

 3 εμπορεύονται το 85% της παγκόσμιας παραγωγής τσαγιού

Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το 2007 η Monsanto αύξησε τα κέρδη της κατά 44% και  η Cargill κατά 30%.

Τα τελευταία  χρόνια ένας ακόμα παράγοντας έρχεται να εντείνει το πρόβλημα της διατροφικής αυτάρκειας σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Τεράστιες εκτάσεις γόνιμων εδαφών σε διάφορες χώρες αγοράζονται από ιδιωτικά ή κρατικά κεφάλαια άλλων χωρών και αξιοποιούνται για τις δικές τους ανάγκες ή παραμένουν αναξιοποίητα ως «παραγωγική εφεδρεία» ανάλογα με τις οικονομικές στρατηγικές που χαράζουν οι οικονομικοί μάνατζερ, αφαιρώντας αγροτικούς πόρους από τις τοπικές κοινωνίες και επεκτείνοντας ακόμα πιο πολύ το μοντέλο της μεγάλης κλίμακας εταιρικής παραγωγής τροφίμων και με βασικό στόχο τις εξαγωγές:

 Η Κίνα εξασφάλισε στη δημοκρατία του Κονγκό την εκμετάλλευση 2.800.000 εκταρίων, όπου θα εγκαταστήσει την μεγαλύτερη φυτεία φοίνικα στον κόσμο (το φοινικέλαιο χρησιμοποιείται ως βιοκαύσιμο).

 Ο Φίλιπ Χάϊμπεργκ, πρόεδρος του Νεοϋκέρζικου ταμείου επενδύσεων ενοικίασε 400.000 στο Ν. Σουδάν.

 Η κυβέρνηση της Αιθιοπίας έχει παραχωρήσει σε ιδιωτικά και κρατικά κεφάλαια από την Σαουδική Αραβία και την Ινδία 600.000 αγροτικής γης και ετοιμάζεται να βγάλει στο σφυρί άλλα 3.000.000 εκτάρια.

 Τα δυο τελευταία χρόνια 20.000.000 εκτάρια γης σε τουλάχιστον 30 χώρες και κυρίως στην Αφρική πουλήθηκαν ή νοικιάστηκαν για περιόδους από 30 έως 100 χρόνια.  Ανάμεσα στις χώρες που οι ξένες εταιρίες ή κράτη αποκτάνε τον έλεγχο γης είναι: Πακιστάν, Καμπότζη, Φιλιππίνες, Μαδαγασκάρη, Κένυα, Σουδάν, Αιθιοπία.

Τέλος ένας ακόμα παράγοντας για την διατροφική κρίση, είναι η εισαγωγή των τροφίμων στην χρηματιστηριακή αγορά και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια που γίνονται σε αυτή. Οι τιμές των σιτηρών και των άλλων τροφίμων αυξάνονται τεχνικά από κερδοσκοπικές κινήσεις μεγάλης κλίμακας στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Οι συμβαλλόμενοι μπορεί να επενδύσουν σε δείκτες εμπορευμάτων ρυθμίζοντας έτσι υπό την μορφή τζόγου τη  γενική ανοδική ή καθοδική πορεία των τιμών. Πολλές φορές αυτός ο παράγοντας προβάλλεται επιλεκτικά από τα ΜΜΕ, ως βασικός για την διατροφική κρίση, όπως άλλωστε τα κερδοσκοπικά κεφάλαια σε σχέση με την συνολική κρίση. Προφανώς αυτή η προβολή έχει να κάνει με την καταδίκη των «κακών κερδοσκοπικών κεφαλαίων» και την απόενοχοποιηση του «υγιούς παραγωγικού καπιταλισμού».

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ, ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ

Αν σήμερα στην Ελλάδα όλοι μιλάμε (και βιώνουμε) για την οικονομική κρίση και για τις επιπτώσεις που έχει στην κοινωνία, και κυρίως στα λαϊκά στρώματα, η πολιτική του μνημονίου με την συμπίεση του εργατικού εισοδήματος και την ιδιωτικοποίηση των κρατικών υποδομών, δεν φαίνεται να έχουμε συνειδητοποιήσει καθόλου τον ρόλο που μπορεί να παίξει μέσα σε αυτή την συγκυρία η διατροφική εξάρτηση στην οποία βρίσκεται σήμερα η ελληνική κοινωνία. Ζούμε σε μια χώρα που το 40% των διατροφικών της αναγκών καλύπτεται από εισαγωγές, που ο αγροτικός παραγωγικός ιστός είναι είτε διαλυμένος είτε προσανατολισμένος στην εμπορευματική γεωργία και εξαρτημένος άμεσα από τις επιδοτήσεις της ΕΕ (δηλαδή των δανειστών του Ελληνικού Κράτους). Βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμα αγροτική αναδιάρθρωση που θα οδηγήσει στην εξολοκλήρου επιχειρηματική γεωργία.

Μέσα σε 30 χρόνια η Ελλάδα από εκεί που είχε θετικό εμπορικό ισοζύγιο βρέθηκε σήμερα να εισάγει το 40% των τροφίμων που καταναλώνει.

Οι ντόπιες ποικιλίες έχουν εκτοπιστεί  από τα χωράφια και τους μπαξέδες και έχουν επικρατήσει σχεδόν ολοκληρωτικά, λίγες βελτιωμένες ποικιλίες ανά είδος και ορισμένα υβρίδια. Μέχρι την δεκαετία του ‘50 στην Ελλάδα καλλιεργούνταν 111 ντόπιες ποικιλίες μαλακού, 139 σκληρού σιταριού, 99 κριθαριού, 294 καλαμποκιού και 39 βρώμης. Από αυτές δεν έχει διασωθεί πάνω από 2-3%.Πρόκειται για ποικιλίες, που είχαν για αιώνες προσαρμοστεί στις συνθήκες κάθε περιοχής και για αυτό είχαν μεγάλη αντοχή σε ασθένειες και μικρές απαιτήσεις σε νερό ή φυτοφάρμακα. Αυτές λοιπόν έχουν δώσει πια την θέση τους σε «βελτιωμένες» ποικιλίες που θέλουν πιο πολύ νερό, φυτοφάρμακα, λιπάσματα.

 

Ο κυρίως όγκος των επιδοτήσεων της ΚΑΠ ευνόησε τις μεγάλες καλλιέργειες (βαμβάκι, τεύτλα, σιτηρά, βιομηχανική ντομάτα, ροδάκινα, καπνά). Η εντατικοποίηση των καλλιεργειών έγινε σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, με εξάντληση των υδάτινων πόρων και σε βάρος της ποιότητας των προϊόντων. Η παραγωγή εξελίχθηκε σε κυνήγι των επιδοτήσεων και σε αδιαφορία για τα δεδομένα  της πραγματικής σχέσης της παραγωγής με την κατανάλωση. Στην πεδινές εκτάσεις τις Θεσσαλίας και άλλων περιοχών η παραγωγή βασίστηκε στην εντατικοποίηση, την μονοκαλλιέργεια, στην αύξηση των βιομηχανικών εισροών (εκμηχάνιση, αγροτοχημικά) την αυξημένη χρήση  λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων με αποτέλεσμα την ρύπανση και την εξάντληση των υδάτων και του εδάφους. Ταυτόχρονα η επιβολή ποσοστώσεων στην παραγωγή των αγροτικών προϊόντων οδήγησε στην εισαγωγή μιας σειράς προϊόντων τα οποία ωστόσο θα μπορούσαν να παράγονται στην χώρα. Μέσω των επιδοτήσεων οι αγρότες στράφηκαν σε συγκεκριμένες καλλιέργειες για να φτάσουν σήμερα να επιλέγουν την εγκατάλειψη της παραγωγής αφού επιδοτούνται άσχετα με το εάν παράγουν ή όχι( φυσικά αυτό μέχρι το 2013 όποτε και τελειώνει κάθε μορφή επιδότησης).

Το 1992 με την αναθεώρηση της ΚΑΠ έγινε μείωση της τιμής ορισμένων αγροτικών προϊόντων και για αντιστάθμισμα χορηγήθηκαν στους αγρότες  εισοδηματικές ενισχύσεις ανά  καλλιεργήσιμο στρέμμα ή εκτρεφόμενο ζώο.

Το 1994 η ΕΕ προχωράει σε νέα μείωση της στήριξης της αγροτικής παραγωγής.

Με την ANGENDA του 2000 διευρύνθηκε η συγκεκριμένη πολιτική για περαιτέρω μείωση των εγγυημένων τιμών των παραγόμενων προϊόντων και αντικατάστασή τους από τις στρεμματικές ενισχύσεις.

Το 2003 εισάγεται η Ενιαία Αποδεσμευμένη Ενίσχυση, η οποία αντικαθιστά τις περισσότερες ενισχύσεις (ανά κιλό, ανά στρέμμα, ή ανά ζώο) και χορηγείται άσχετα προς το ύψος και το είδος παραγωγής,  καθορίζεται όμως από τις στρεμματικές αποδόσεις των προηγούμενων ετών που είχε ο κάθε παραγωγός.

Αυτές οι αναδιαρθρώσεις και το παιχνίδι με τις επιχορηγήσεις είχε ως αποτέλεσμα την τεράστια μείωση της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

(σε χιλιάδες τόνους)

προϊόν	Έτος 2000	Έτος 2006	διαφορά
Ρύζι	169.000	174.000	+5.000
Στάρι μαλακό	408.000	251.000	-157.000
Στάρι σκληρό	1.450.000	1.219.000	-231.000
Καλαμπόκι	1.850.000	1.710.000	-140.000
Καπνός	125.000	25.000	-95.000
Βαμβάκι	1.235.000	850.000	-385.000
Ντομάτα βιομ.	1.149.000	800.000	-349.000
Ζαχαρότευτλα	3.146.000	1.600.000	-1.546.000
Ελαιόλαδο	430.000	370.000	-60.000
Λεμόνια	139.000	37.000	-102.000
Πορτοκάλια	903.000	880.000	-23.000
Μήλα	309.000	263.000	-43.000
Ροδάκινα	1.020.000	700.000	-320.000
Κρέας σύνολο	492.000	464.000	-28.000
Κρέας Αιγοπρόβιο	123.000	111.200	-12.100
Κρέας βοδινό	61.000	61.700	+700
Γάλα σύνολο	1.896.000	1.866.000	-30.000
Γάλα Αιγοπρόβιο	1.106.800	1.115.000	+8.600
Γάλα Αγελαδινό	789.000	750.2ΟΟ	-38.800

Ταυτόχρονα εισάγουμε κρεμμύδια από την Ινδία, λεμόνια- πορτοκάλια από την Ν. Αφρική. δαμάσκηνα και αχλάδια από τη Χιλή, φακές από τον Καναδά, φασόλια από την Κίνα, ρεβίθια από το Μεξικό, φιστίκια Αίγινας από την Τουρκία, μπάμιες- φασολάκια- πατάτες από την Αίγυπτο. Μειώσαμε την παραγωγή ζαχαρότευτλων…για να εισάγουμε 200.000 τόνους ζάχαρη. Για την εισαγωγή σιτηρών δαπανάμε 250. εκατομμύρια  ευρώ την ίδια στιγμή που 150.000 μικρομεσαίοι αγρότες εγκατέλειψαν την παραγωγική διαδικασία. Το ποσοστό των αγροτών στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού μειώνεται συνεχώς, από 31% που ήταν το 1981 στο 9,5% το 2009.

Οι αγρότες είναι ουσιαστικά οι αποδέκτες των τιμών των αγροτικών προϊόντων που διαμορφώνουν  οι μεταπράτες και τα καρτέλ των βιομηχανιών μεταποίησης. Οι καταναλωτές πληρώνουν τιμές 4-6 φορές μεγαλύτερες από αυτές που εισπράττουν οι παραγωγοί: το λάδι πληρώνεται στον παραγωγό 2 ευρώ για να φτάσει στον καταναλωτή 5 ευρώ, το στάρι πληρώνεται στον παραγωγό 0,14 ευρώ το κιλό για να φτάσει στον καταναλωτή γύρω στα 2 ευρώ, το αγελαδινό γάλα πληρώνεται στον παραγωγό 0,40 λεπτά για να φτάσει στον καταναλωτή 1,20 ευρώ.

Τα 2/3 των πρωτοβάθμιων αγροτικών συνεταιρισμών δεν ασκούν καμία δραστηριότητα, πέραν της εκλογής της συνδικαλιστικής ηγεσίας, ενώ μια σειρά από συνεταιριστικές βιομηχανίες όπως η ΑΓΝΟ, η ΟΛΥΜΠΟΣ, η ΡΟΔΟΠΗ χρεοκόπησαν ή πουλήθηκαν σε ιδιώτες( την ίδια μοίρα θα έχει σε λίγο και η ΔΩΔΩΝΗ).

Το νέο μοντέλο αγροτικής παραγωγής που προωθείται από το κεφάλαιο μέσω της ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης θεωρεί ότι το βασικό διαθρωτικό πρόβλημα της ελληνικής γεωργίας είναι η κατακερματισμένη αγροτική ιδιοκτησία (ο μέσος όρος είναι μικρότερος από 50 στρέμματα όταν στην ΕΕ είναι στα 160 στρέμματα), που καθιστά την επιχειρηματική ανασυγκρότηση σχεδόν αδύνατη. Θέτει ως στόχο την ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, που δεν θα βασίζεται ούτε στον ατομικό αγρότη, ούτε στους αγροτικούς συνεταιρισμούς, αλλά στην ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ,στην οποία οι κάτοχοι του κλήρου δεν θα είναι πλέον ανεξάρτητοι ή συνεταιρισμένοι παραγωγοί αλλά μέτοχοι. Το βασικό όπλο για αυτή την νέα αναδιάρθρωση θα είναι η αντικατάσταση των κοινοτικών επιδοτήσεων και των χρηματοδοτήσεων από την ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, από την τραπεζική χρηματοδότηση με νέα «ευέλικτα χρηματοπιστωτικά εργαλεία».

Μια τέτοιου τύπου αναδιάρθρωση θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη συγκεντρωποίηση του συνολικού παραγωγικού δικτύου γύρω από την τροφή (ήδη σήμερα  7 μύλοι διακινούν το 70% των αλεύρων στην χώρα) και την εξάρτηση του πληθυσμού της διατροφής του πληθυσμού από αυτές τις εταιρίες, στην ρύπανση και την εξάντληση εδαφών και υδάτων στις εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις, καθώς και στην ερημοποίηση των αγροτικών εκτάσεων που δεν θα είναι κατάλληλες για αυτού του τύπου την εκμετάλλευση.

ΕΜΕΙΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Η διατροφική εξάρτηση της χώρας θα συμβάλει ακόμα πιο πολύ στην οικονομική ανέχεια κομματιών της κοινωνίας, αλλά μπορεί να αποτελέσει ταυτόχρονα μοχλό κοινωνικής πειθάρχησης και απομόνωσης ριζοσπαστικών πολιτικών εγχειρημάτων  και προοπτικών.  Αντίθετα αποκτά επιτακτικό χαρακτήρα η συνειδητοποίηση από κομμάτια της κοινωνίας και του αντικαπιταλιστικού πολιτικού ρεύματος της κρισιμότητας του ζητήματος της διατροφικής αυτάρκειας και του ελέγχου της τροφής και η ανάληψη πρωτοβουλιών σε σχέση με την ανάκτησή τους από τις τοπικές κοινωνίες, έξω από τα πλαίσια της εταιρικής παραγωγής αμφισβητώντας παράλληλα περισσότερο και αμεσότερα την  ίδια την εμπορευματική παραγωγή της τροφής.

Οι μορφές της κοινωνικής αντίστασης απέναντι στον ολοκληρωτικό έλεγχος της τροφής και της παραγωγής της από το κεφάλαιο περνάνε μέσα από μια σειρά δομών που αμφισβητούν τους τρόπους παραγωγής και τα κριτήρια που βάζει η καπιταλιστική οικονομία. Μερικές από αυτές θα μπορούσαν να ήταν:

 Ίδρυση δικτύων μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών  που βασίζονται στην αμοιβαιότητα και την εμπιστοσύνη σε σχέση με την ποιότητα και τις τιμές των προϊόντων. Πρόκειται για μικρά και διαφανή, εύκολα διαχειρίσιμα δίκτυα όπου όλοι γνωρίζονται και οδηγούν στην παράκαμψη των μεσαζόντων.

 Δημιουργία κολεκτιβίστικων δομών αγροτικής παραγωγής από τους ίδιους τους αγρότες και προσπάθεια διακίνησης των προϊόντων τους έξω από τα εταιρικά κυκλώματα σε άμεση συνεργασία με κοινωνικά δίκτυα και κινήματα στα αστικά κέντρα.

 Καταλήψεις κρατικής και εκκλησιαστικής γης από κινήματα ανέργων σε μια προσπάθεια αυτοξιοπήσης της παραγωγικής τους δυνατότητας.

 Καταλήψεις γης και καλλιέργειά της μέσα στα αστικά κέντρα από κινήματα γειτονίας, ώστε να ενισχυθούν άνθρωποι που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης.

 Ανασύσταση της αγροτικής παραγωγής στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές, με συλλογικές αγροτικές καλλιέργειες που βασίζονται στην αξιοποίηση των τοπικών ποικιλιών, των ντόπιων σπόρων, την βιολογική καλλιέργεια, στην ποικιλία των παραγόμενων προϊόντων.

——————————————————————————————————-

Τα βιοκαύσιμα και ο Ενεργειακός Ιμπεριαλισμός (Νοέμβρης 2007)

Τα βιοκαύσιμα σηματοδοτούν τον ανταγωνισμό ανάμεσα σ΄ αυτούς που πεινάνε και αυτούς που καταναλώνουν τεράστια ποσά ενέργειας

Τις τελευταίες δεκαετίες τα βιοκαύσιμα εμφανίζονται δυναμικά στο προσκήνιο της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας. Οι λόγοι που επικαλούνται οι κυβερνήσεις, οι πολυεθνικές και τα ερευνητικά κέντρα για την προώθηση τους έχουν να κάνουν

1) Με την απεξάρτηση των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών από την παραγωγή και την κατανάλωση του πετρελαίου και των άλλων ορυκτών καυσίμων.

2) Με την αλματώδη αύξηση των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών του σημερινού καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης.

3) Με την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου και της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη λόγω των εκπομπών ρύπων όπως CO2, CO, SO2 κλπ.

Τα βιοκαύσιμα προωθούνται ως μια καθαρή και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Είναι όμως πράγματι έτσι;

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΠΟΜΠΗ ΡΥΠΩΝ

Στην επιχειρηματολογία των υπερασπιστών των βιοκαυσίμων (όπως αντίστοιχα των υπερασπιστών της πυρηνικής ενέργειας ή των ΓΤΟ) οι παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες (ή αντίστοιχα οι παγκόσμιες ανάγκες σε τρόφιμα ή άλλα αγαθά) και η αντίστοιχη κατανάλωση παρουσιάζονται αδιαφοροποίητες και ενιαίες. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΜΥΘΟΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ.

Όπως και στα υπόλοιπα αγαθά (το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού καταναλώνει το 20% των αγαθών), έτσι και με την ενέργεια η κατανάλωση προσδιορίζεται ταξικά τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.. Πιο συγκεκριμένα

ΠΕΡΙΟΧΗ                         % ΠΑΓΚΟΣΜ. ΠΛΗΘΥΣΜ.  %ΚΑΤΑΝ. ΕΝΕΡΓ.

Β. ΑΜΕΡΙΚΗ+ ΕΥΡΩΠΗ                                 13,6%                     50%

ΑΦΡΙΚΗ                                                           11,9%                     2,7%

Λ. ΑΜΕΡΙΚΗ                                                      8,4%                      2,9%

Ενώ οι ΗΠΑ καταναλώνουν 10 φορές περισσότερη ενέργεια από την Κίνα που έχει 4,3 φορές πιο πολύ πληθυσμό.

Ανά κάτοικο Β. ΑΜΕΡΙΚΗΣ  αντιστοιχούν 12 kw

ΕΥΡΩΠΗΣ                                 7 kw

ΙΝΔΙΑΣ                                       0,3 kw

Και όλα αυτά όταν 2 δισεκατομμύρια άνθρωποί δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια. Μέχρι το 2025 η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας θα έχει διπλασιαστεί, ενώ μέχρι το 2075 θα έχει τετραπλασιαστεί, χωρίς όμως να ανατραπεί η αναλογία σε σχέση με τους φτωχούς και πλούσιους πληθυσμούς του πλανήτη.

Ανάλογα δεν είναι αδιαφοροποίητη και ενιαία η ευθύνη για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφού το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από τις βιομηχανικές χώρες στις οποίες κατοικεί το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι εκπομπές CO2 στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το ¼ των παγκόσμιων εκπομπών.

Ανά δραστηριότητα η εκπομπή CO2 κατανέμεται ως εξής

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  40%

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 31%

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 22%

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 4%

ΑΛΛΟΙ ΤΟΜΕΙΣ 3%

Σε τέτοιο βαθμό  λοιπόν οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες και οι αιτίες του φαινομένου του θερμοκηπίου, αφορούν τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και ανάπτυξης και σε μεγαλύτερο βαθμό της ανεπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες. Παρόλα αυτά οι συνέπειες και οι επιπτώσεις από τα προβλήματα (ως συνήθως) θα θίξουν κυρίως τους φτωχούς και τους αποκλεισμένους πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών οι οποίοι δεν απολαμβάνουν παρά τα ψίχουλα της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ;

Τα ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ είναι κάθε καύσιμο που παράγεται από την επεξεργασία της ΒΙΟΜΑΖΑΣ. Η ΒΙΟΜΑΖΑ δεν είναι παρά οργανικά βιο-αποδομήσιμα προϊόντα ή υλικά. Την βιομάζα μπορούμε να την πάρουμε είτε από ενεργειακές καλλιέργειες  , είτε από οργανικά απόβλητα (απόβλητα γεωργικής, δασικής αγροτοβιομηχανικής προέλευσης καθώς και οικιακά απόβλητα).

Τα βασικά πλεονεκτήματα των βιοκαυσίμων σε σχέση με τα ορυκτά καύσιμα είναι

1) Οι μειωμένες εκπομπές CO2, SO2, CO κατά την καύση τους.

2) Ότι βιοδιασπώνται αποφεύγοντας την ρύπανση του εδάφους και του νερού.

Όσο αφορά το πρώτο υπάρχουν μεγάλα ερωτηματικά σε σχέση με το συνολικό ισοζύγιο των εκπομπών, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη του και τις εκπομπές κατά την παραγωγή των βιοκαυσίμων και όχι μόνο κατά την κατανάλωση τους.  Ταυτόχρονα κάποια από αυτά πχ βιοαιθανόλη, βιοντίζελ, έχουν υψηλά ποσοστά εκπομπής υδρογονανθράκων και τοξικών συστατικών, όπως αλδεΰδες.

Οι βασικοί τύποι βιοκαυσίμων που έχουν σήμερα την μεγαλύτερη εμπορική χρήση είναι

1) ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗ παράγεται με αλκοολική ζύμωση ενεργειακών φυτών όπως είναι το ζαχαροκάλαμο, το καλαμπόκι, τα δημητριακά κλπ. Αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ και η Βραζιλία κατέχουν το 70% της παγκόσμιας παραγωγής βιοαιθανόλης, ενώ στην ΕΕ το 2005 η παραγωγή ανήλθε στους 771.000 τόνους .

Το κόστος της βιοαιθανόλης το 2006 ήταν

ΚΟΣΤΟΣ ευρώ/ ισοδύναμο lt βενζίνης

1) Από ζαχαροκάλαμο (Βραζιλία) 0,21- 0,29 ευρώ

2) Από καλαμπόκι (ΗΠΑ) 0,33- 0,50 ευρώ

3) Από δημητριακά (ΕΕ) 0.44- 0,60 ευρώ

4) Από κυτταρίνη           0,66- 1,00 ευρώ

Η χονδρική τιμή της βενζίνης ανά lt ήταν 0,33-0,54 ευρώ

Η καύση της βιοαιθανόλης από καλαμπόκι παράγει 21% λιγότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την βενζίνη, ενώ από ζαχαροκάλαμο 56%. Όμως κατά την διαδικασία παραγωγής της βιοαιθανόλης εκπέμπονται μεγάλες ποσότητες CO2. Το ίδιο συμβαίνει και για την παραγωγή των αζωτούχων λιπασμάτων που είναι απαραίτητα για τις Ενεργειακές Καλλιέργειες και την εκτεταμένη χρήση γεωργικών μηχανημάτων. Πολλοί επικριτές των βιοκαυσίμων υποστηρίζουν ότι για την παραγωγή της βιοαιθανόλης απαιτούνται περισσότερα ρυπογόνα καύσιμα από αυτά που υποκαθιστά. Πριν την συγκομιδή του ζαχαροκάλαμου για την παραγωγή της βιοαιθανόλης γίνεται καύση του χωραφιού απελευθερώνοντας έτσι μεθάνιο και πρωτοξείδιο του αζώτου, επίσης αέρια του θερμοκηπίου.

2) ΒΙΟΝΤΙΖΕΛ παράγεται από φυτικά έλαια (ελαιοκράμβη, σόγια, ηλιοτρόπιο, φοινικέλαιο, σιναπόσπορος, κλπ). Το βιοντίζελ είναι το κύριο βιοκαύσιμο που παράγεται στην ΕΕ, αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης (Ρουμανία, Ουκρανία κλπ), καθώς και στην Ινδονησία κ.α που παράγεται από φοινικέλαιο. Το κόστος του βιοντίζελ το 2006 ήταν

ΚΟΣΤΟΣ ευρώ/ ισοδύναμο lt βενζίνης

1) Από υπολείμματα λαδιών (ΗΠΑ) 0,21-0,38 ευρώ/lt

2) Από σόγια (ΗΠΑ) 0,33-0,68 ευρώ/lt

3) Από ελαιοκράμβη (ΕΕ) 0,33-0,54 ευρώ/lt

Η χονδρική τιμή της βενζίνης ανά lt είναι 0,33-0,54 ευρώ/lt.

Κατά την καύση του βιοντίζελ έχουμε 68% λιγότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από ό,τι με το ντίζελ. Στην Ευρώπη το 2005 η παραγωγή ανήλθε σε 3.100.000 τόνους βιοντίζελ, η Γερμανία από μόνη της παράγει 1,89 δισεκατομμύρια lt βιοντίζελ.

3)ΒΙΟΑΕΡΙΟ παράγεται από αστικά απορρίμματα και κτηνοτροφικά απόβλητα (κοπριές ζώων, εντόσθια, λίπη κλπ). Μπορεί να καθαριστεί και να αναβαθμιστεί σε επίπεδο φυσικού αερίου. Στην Ευρώπη υπάρχουν 3000 παραγωγικές μονάδες βιοαερίου. Στην Ελλάδα υπάρχει μια από τις μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής βιοαερίου στην χωματερή των Α. Λιοσίων με πρώτη ύλη σκουπίδια.

Τέλος υπάρχουν μια σειρά βιοκαύσιμα δεύτερης και τρίτης γενιάς, που βασίζονται κυρίως στην επεξεργασία κυτταρίνης, που προέρχεται είτε από ενεργειακές καλλιέργειες, είτε κυρίως από φυτικά υποπροϊόντα, πριονίδια κλπ. Αυτά τα βιοκαύσιμα έχουν υγρή (Κυτταρινική αιθανόλη) ή και στερεά μορφή (πελλέτες κλπ).

Πολλές φορές παρουσιάζονται ως βιοκαύσιμα διάφορα “εναλλακτικά” καύσιμα τα όποια δεν είναι πλήρως βιοδιασπόμενα και επίσης δεν έχουμε πλήρη στοιχεία (αφού δεν έχουν γίνει οι αντίστοιχες έρευνες) σε σχέση με τι εκπέμπούν κατά την καύση τους. Ένα τέτοιος τύπος καυσίμου είναι το RDF παράγεται στο εργοστάσιο της ΕΣΔΚΝΑ στα Α. Λίοσια που περιέχει  60-70% χαρτί, 20-30% πλαστικό 5-7% ύφασμα και άλλα ανακυκλώσιμα σκουπίδια και θα καίγεται στα εργοστάσια της ΑΓΕΤ στο Αλιβέρι και την Χαλκίδα.Κατά την καύση του εκτός από CO2, CO εκπέμπει και διοξίνες.

ΤΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

Όπως αναφέραμε και παραπάνω τα βιοκαύσιμα παρουσιάζονται ως μια ανανεώσιμη και καθαρή μορφή ενέργειας, είναι όμως πράγματι έτσι;

Καταρχάς τα βιοκαύσιμα δεν κατατάσσονται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αφού η πρώτη ύλη για την παραγωγή τους ούτε ανεξάντλητη είναι, ούτε δωρεάν όπως συμβαίνει με την ηλιακή, την αιολική και την γεωθερμική ενέργεια, τις κύριες μορφές των ΑΠΕ.

Σε σχέση με το πόσο καθαρή ή πράσινη μορφή ενέργειας μπορεί να είναι τα βιοκαύσιμα οι ενστάσεις είναι πολλές. Μπορεί τα βιοκαύσιμα όταν καταναλώνονται να έχουν μικρότερες εκπομπές CO2 και άλλων αερίων του θερμοκηπίου (έως και 68% στην καλύτερη περίπτωση), όμως σε αυτές πρέπει να προσθέσουμε τις εκπομπές CO2 από την διαδικασία παραγωγής των βιοκαυσίμων και των λιπασμάτων που χρειάζονται.

Βασικότερο όμως είναι ότι κάτω από την πίεση της ζήτησης για βιοκαύσιμα τεράστιες εκτάσεις τροπικών δασών στην Βραζιλία και την Νοτιοανατολική Ασία θα καταστραφούν. Το γεγονός αυτό  θα εντείνει σε πολύ μεγάλο βαθμό το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που υποτίθεται ότι θα μας επιλύσουν τα βιοκαύσιμα. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ το 98% των τροπικών δασών της Ινδονησίας θα καταστραφούν έως το 2020. Ένας σοβαρός λόγος της καταστροφής είναι η παραγωγή φοινικέλαιου. Η παραγωγή του φοινικέλαιου αυξήθηκε κατά 10 εκατομμύρια τόνους (41%) μεταξύ 2003-2007. Η αύξηση λόγω των βιοκαυσίμων το 2007 υπολογίζεται σε 30.000 τόνους.

Στην Βραζιλία αυξάνονται οι εκχερσώσεις των δασών του Αμαζονίου για την καλλιέργεια σόγιας προκειμένου να παραχθούν  βιοκαύσιμα, μετά από συμφωνία που υπογράφτηκε μεταξύ ΗΠΑ- Βραζιλίας. Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως 140 εκατομμύρια στρέμματα εδάφους οριακής απόδοσης που για την ώρα φυλάσσεται στο πλαίσιο της συντήρησης εδαφών και της προστασίας για την άγρια φύση, θα καλλιεργηθούν για να καλύψουν τις ανάγκες σε ενεργειακές καλλιέργειες. Η έκθεση του ΟΟΑΣΑ για τα βιοκαύσιμα που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2007 υποστηρίζει ότι τα βιοκαύσιμα μπορούν να περιορίσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου το πολύ κατά 3%.

ΚΑΥΣΙΜΑ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΑ

Όμως το πιο εξωφρενικό με τα βιοκαύσιμα είναι ότι σ΄ έναν κόσμο όπου 850 εκατομμύρια άνθρωποι υποσιτίζονται, τεράστιες αγροτικές εκτάσεις αντί να παράγουν τρόφιμα, θα παράγουν ενεργειακά φυτά με στόχο την παραγωγή βιοκαυσίμων και μάλιστα πολλές φορές ακριβώς στις χώρες αυτές που έχουν πρόβλημα υποσιτισμού. Το πρόβλημα είναι τόσο σημαντικό ώστε ο επικεφαλής του επισιτιστικού προγράμματος του ΟΗΕ ζήτησε διεθνές μορατόριουμ στην παραγωγή καυσίμων, αφού όπως τόνισε, για να παρασκευαστούν 50 lt  βιοαιθανόλη απαιτούνται 232 κιλά καλαμπόκι.

Μία αντικατάσταση του 5% του ντίζελ και της βενζίνης στην ΕΕ θα απαιτήσει το 15% της διαθέσιμης αγροτικής γης για την παραγωγή ενεργειακών φυτών. Η ΕΕ έως το 2020 θα χρειαστεί 30 εκατομμύρια τόνους βιομάζας, για την παραγωγή βιοκαυσίμων, το περισσότερο μέρος από την οποία θα πρέπει να εισάγει. Ο στόχος της ΕΕ για την αντικατάσταση του 5,75% των καυσίμων από βιοκαύσιμα μέχρι το 2010 αντιστοιχεί σε 80 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ καλλιεργειών.

Στις ΗΠΑ το 2006 το 20% της σοδείας καλαμποκίου χρησιμοποιήθηκε για παραγωγή βιοκαυσίμων, ενώ στόχος των ΗΠΑ είναι να επταπλασιάσουν την παραγωγή βιοκαυσίμων μέχρι το 2020 και ως το 2017 το 24% των καυσίμων στις εθνικές μεταφορές να προέρχεται από βιοκαύσιμα. Επίσης θα επενδύονται το χρόνο 7 δισεκατομμύρια δολάρια για την προώθηση της βιοαιθανόλης. Όλη η παραγωγή της βιοαιθανόλης στις ΗΠΑ (18,7 δισεκατομμύρια lt) παράγεται από καλαμπόκι. Μόνο στην πολιτεία της Νεμπάσκα των ΗΠΑ καλλιεργείθηκαν άλλα                            4 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ καλαμπόκι για παραγωγή βιοαιθανόλης. Αντίστοιχα στην Βραζιλία (14,99% δισεκατομμύρια lt). Συνολικά στην Βραζιλία θα καλλιεργηθούν ενεργειακά φυτά σε 912 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ.

Στην Ινδία η κυβέρνηση σχεδιάζει να διαθέσει 140 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ για τις ενεργειακές καλλιέργειες. Στην Ν. Αφρική καλλιεργούνται ενεργειακά φυτά σε 4 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ. Στην Ινδονησία έως το 2025 για την παραγωγή φοινικέλαιο θα διατεθούν 260 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ .

Εάν στο 19ο και στον 20ο  αιώνα η πείνα στον “τρίτο κόσμο” οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στην επιβολή των μονοκαλλιεργειών (τσάι, καφές, ζαχαροκάλαμο, κακάο, σόγια για ζωοτροφές κλπ) για την ικανοποίηση των αναγκών του ανεπτυγμένου κόσμου και την απληστία των τοπικών ελίτ, στον 21ο αιώνα ένας από τους πιο σοβαρούς λόγους θα είναι οι ενεργειακές καλλιέργειες. Οι καλλιέργειες με στόχο την παραγωγή βιοκαυσίμων έχουν σοβαρό αντίκτυπο  συνολικά στους φτωχούς πληθυσμούς του πλανήτη, αφού αφαιρώντας σημαντικές ποσότητες από το παγκόσμιο απόθεμα τροφίμων, συμβάλλουν στην αύξηση των τιμών τους.

Το 2007 τα αποθέματα σταριού έχουν αγγίξει το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 25ετίας και η τιμή του είναι η υψηλότερη των 10 τελευταίων ετών, Την τελευταία βδομάδα μάλιστα του Αυγούστου 2007 το στάρι έφτασε τα 7,44$ το μπούσες (36,4lt), τιμή ρεκόρ. Τα 2 τελευταία χρόνια η τιμή του καλαμποκιού έχει διπλασιαστεί. Άλλα προϊόντα που έχουν αυξηθεί σημαντικά λόγω των ενεργειακών  καλλιεργειών είναι η ζάχαρη, το γάλα, το κακάο, χυμός πορτοκάλι κλπ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τα τρόφιμα θα αυξηθούν 20- 50% την επόμενη 10έτια.

Στην Ινδία οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά 11%. Στο Μεξικό τετραπλασιάστηκε η τιμή της τορτίγιας (πίτας από καλαμπόκι). Στην Ν. Αφρική οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά 17%. Στις ΗΠΑ το κοτόπουλο αυξήθηκε κατά 10%, το ψωμί 7,5%, ενώ αυξήσεις παρατηρούνται στο ψωμί, το μοσχάρι, τα αυγά, το γάλα.

Η Κίνα ανέβαλε το πρόγραμμα ενεργειακών καλλιεργειών γιατί είχε οδηγήσει σε αύξηση 42% του χοιρινού.

Ακόμα μερικές πλευρές του ζητήματος των βιοκαυσίμων.

Η καλλιέργεια των ενεργειακών φυτών για την παραγωγή βιοκαυσίμων είναι υπεύθυνη για τον εκτοπισμό δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων από τις ιθαγενικές και  τις αγροτικές κοινότητές τους. Τα εδάφη που χρησιμοποιούσαν για να παράξουν την τροφή τους και άλλα χρήσιμα για την επιβίωση τους αγαθά, τώρα θα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή καύσιμων για όσους μπορούν να τα αγοράσουν. Οι κάτοικοι, θα μετατραπούν σε ακτήμονες εργάτες γης ή θα καταλήξουν στις παραγκουπόλεις των μητροπόλεων σε συνθήκες πολύ χειρότερες από αυτές που ζούσαν.

Στο όνομα της μεγαλύτερης απόδοσης των ενεργειακών καλλιεργειών, γίνεται προσπάθεια να γίνουν αποδεκτές οι ΓΤΟ καλλιέργειες, που συναντούσαν σοβαρή αντίσταση στις κοινωνίες όταν αφορούσαν το ζήτημα της διατροφής. Οι ενεργειακές καλλιέργειες χρησιμοποιούνται σαν δούρειος ίππος για να επιτραπεί η καλλιέργεια ΓΤΟ φυτών δίπλα σε οργανικά και βιολογικά. Έτσι αυξάνονται οι κίνδυνοι επιμόλυνσης οργανικών και βιολογικών καλλιεργειών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τροφής.

ΤΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

Στα πλαίσια της ΕΕ η Ελλάδα πρέπει και αυτή μέχρι το 2010 να αντικαταστήσει το 5,7% των καυσίμων με βιοκαύσιμα. Η 2005 η ελληνική παραγωγή βιοντίζελ ήταν 470 κυβικά μέτρα, το 2006 91000 κυβικά μέτρα. Η παραγωγή σε βιοαέριο ανέρχεται σε 36000 τόνους ισοδύναμου πετρελαίου.

Στα πλαίσια της προώθησης των βιοκαυσίμων , γίνεται μια συστηματική προπαγάνδιση τους στους αγρότες όλης της χώρας με την διοργάνωση διάφορων ημερίδων σε συνεργασία ιδιωτικών φορέων, κρατικών οργανισμών, πανεπιστημίων, και αγροτικών συνεταιρισμών. Τέτοιες προπαγανδιστικές ημερίδες έχουν γίνει σε Πρέβεζα, Θράκη, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη κ.α.

Το 1999 πραγματοποιήθηκε στην Θράκη πιλοτικό πρόγραμμα διάθεσης βιοντίζελ για αγροτικά μηχανήματα , που διατέθηκαν, μέσω πρατηρίων βενζίνης, 321.000lt που είχε εισαχθεί από την Αυστρία.

Η νέα ΚΑΠ θα αναγκάσει να εγκαταλειφθούν οι καλλιέργειες τεύτλων, καπνού, βαμβακιού, μαλακού και σκληρού σιταριού, καθώς και καλαμποκιού σε 6 εκατομμύρια στρέμματα σε 21 νομούς στην Ελλάδα. Για να επιτευχθούν οι στόχοι της Ελλάδας σε βιοκαύσιμα πρέπει το 60% από αυτά, δηλαδή 3,7 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ να καλλιεργηθούν με ενεργειακά φυτά. Στην Θεσσαλία προγραμματίζεται περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια στρέμματα να καλλιεργηθούν με ελαιοκράμβη για παραγωγή βιοαιθανόλης. Όμως για να είναι οικονομικά βιώσιμες οι ενεργειακές καλλιέργειες πρέπει να επιδοτηθούν με 45 ευρώ ανά εκτάριο. Ταυτόχρονα θα απαλλάσσονται από τον Ειδικό φόρο Κατανάλωσης καυσίμων οι 15 (προς το παρών) εταιρίες που εντάχθηκαν στο «Πρόγραμμα Κατανομής Ποσότητας Βιοκαυσίμων».

Αυτή τη στιγμή εκτός από το εργοστάσιο παραγωγής βιοαέριου από σκουπίδια στην χωματερή των Α. Λιοσίων, λειτουργούν δύο μονάδες παραγωγής βιοντίζελ, μία στο Κιλκίς και μία στο Βόλο με συνολικό ετήσιο δυναμικό 80.000 τόνους βιοντίζελ. Ταυτόχρονα από τα 5 εργοστάσια ζάχαρης (ΕΛ.ΒΙ.Ζ.) τα 2 ήδη ετοιμάζονται να παράγουν βιοαιθανόλη. Στην Πάτρα στον χώρο παραγωγής βιοκαυσίμων ετοιμάζεται να μπει η Π.Ν. ΠΕΤΤΑΣ ΑΒΕΕ- ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΑ με στόχο 65.000lt ανά χρόνο, ενώ εργοστάσια παραγωγής ετοιμάζουν ακόμα οι ΕΛΟΙΛ και VERTOIL στο Κιλκίς. Στην Ελασσόνα η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών σε συνεργασία με την εταιρία LEMMA HELLAS παράγει δοκιμαστικά βιοντίζελ σε περιορισμένη έκταση. Στον Έβρο ο όμιλος ITA προετοιμάζει την κατασκευή μονάδας συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας με καύσιμο βιομάζα. Ο Μπουτάρης προτείνει την παραγωγή βιοαιθανόλης από σταφύλια. Στον Έβρο η αμερικάνικων συμφερόντων LEMMA HELLAS (θυγατρική τηςLEMMA INTERNATIONAL) δρομολογεί την εγκατάσταση μονάδα παραγωγής βιοαιθανόλης ,που θα απορροφά παραγωγή έκτασης  250.000 αρδευόμενων στρεμμάτων στην περιοχή. Ο όμιλος ΕΥΘΥΜΙΑΔΗ μπαίνει και αυτός στον χώρο των βιοκαυσίμων με το ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ REDESTOS (καλλιέργεια)- Ενεργειακών Φυτών, με δοκιμαστικές καλλιέργειες σε 20 αγροτεμάχια ελαιοκράμβης, 20 αγροτεμάχια ηλίανθου, 20 αγροτεμάχια σόγιας. Η ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ΘΡΑΚΗΣ και η βιομηχανία ξύλου ΣΕΛΜΑΝ ετοιμάζουν μονάδες παραγωγής βιοκαυσίμων με στόχο να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος.

Τέλος στην Μεσσηνία σε συγκεκριμένο ελαιοτριβείο από την μούργα παράγονται 60.000 τόνοι βιοκαύσιμα, χρησιμοποιώντας μάλιστα ως καύσιμο για την ξήρανση το πυρινόξυλο, που και αυτό προέρχεται από τα απόβλητα του ελαιουργείου.

Μεγάλη εντύπωση προκαλεί ότι αντί για την προώθηση μονάδων παραγωγής βιοκαυσίμων από σκουπίδια και γεωργικά απόβλήτα προωθούνται οι ενεργειακές καλλιέργειες. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι η καύσιμη ύλη από τα υπολείμματα μπαμπακιού στο Θεσσαλικό κάμπο αντιστοιχεί σε 2.000.000 βαρέλια πετρελαίου. Από τα λιοτρίβια δημιουργούνται 1.500.000 τόνοι απόβλητα το χρόνο. Η συντριπτική πλειοψηφία τους καταλήγει σε χωματερές, χαράδρες, ποτάμια και λίμνες ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή βιοκαυσίμων, χωρίς να καταλαμβάνουν αγροτική γη και να καταναλώνουν νερό για ύδρευση.

Αντί αυτού προωθούνται ενεργειακές καλλιέργειες όπως η ελαιοκράμβη , στερώντας έτσι γη και νερό από την παραγωγή τροφίμων και συμβάλλοντας  στην αύξηση των τιμών των τροφίμων. Το κριτήριο του κέρδους μπαίνει πιο πάνω όχι μόνο από αυτό της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και από την ίδια τη ζωή

ΒΓΑΖΟΝΤΑΣ ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ

1) Γίνεται αντιληπτό ότι η επιλογή των βιοκαυσίμων δεν έχει να κάνει τόσο με το φαινόμενο του θερμοκηπίου (που χρησιμοποιείται περισσότερο ως μια καλή δικαιολογία) όσο με την απεξάρτηση από τις χώρες- πετρελαιοπαραγωγούς και την βαθμιαία αντικατάσταση του πετρελαίου, της βενζίνης, του φυσικού αερίου και των άλλων ορυκτών καυσίμων από άλλες μορφές ενέργειας αφού τα αποθέματα των καυσίμων έχουν μπει εδώ και καιρό σε τροχιά εξάντλησης. Αντί να αμφισβητηθούν και να ανατραπούν τα μοντέλα παραγωγής μεταφορών και μετακίνησης που δημιουργούν όλο και πιο μεγάλες ενεργειακές ανάγκες, αντί να αναιρέσουμε πχ τον λόγο ύπαρξης των 4Χ4 ή των πολεμικών αεροπλάνων, αναζητούμε νέες πηγές καυσίμων Η συμβολή των βιοκαυσίμων στην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου δεν μπορεί να δικαιολογήσει τις συνέπειες που προκαλεί σε όλο τον πλανήτη.

2)Είναι φανερό ότι η αγορά και το κέρδος καθορίζουν τι θα παραχθεί. Γιατί λοιπόν να καλλιεργούνται τρόφιμα για τους φτωχούς που δεν μπορούν να τα αγοράσουν και όχι καύσιμα που θα πουληθούν σε καλή τιμή; Η «λογική» του καπιταλισμού δεν χωράει συναισθηματισμούς, πρώτα οι μπίζνες και μετά η φιλανθρωπία. Η γη και το νερό υπάρχουν για να ικανοποιήσουν την ακόρεστη μανία για κέρδος και όχι τις παγκόσμιες ανθρώπινες ανάγκες.

3) Οι ενεργειακές καλλιέργειες μεγαλώνουν ακόμα ποιο πολύ την εξάρτηση των αγροτών από το κεφάλαιο και τις επιχειρήσεις. Τώρα δεν είναι αναγκασμένοι να αγοράζουν  μόνο το σπόρο, τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα από αυτές. Η διάθεση των ενεργειακών φυτών δεν μπορεί παρά να γίνει προς τις βιομηχανίες παραγωγής βιοκαυσίμων, οι οποίες θα καθορίζουν και τις τιμές τους. Ακόμα και η κρατική επιδότηση στα πλαίσια της ΚΑΠ δίνεται στους αγρότες που έχουν υπογράψει συμβόλαια με τις βιομηχανίες και για τις ποσότητες που αναφέρουν τα συμβόλαια. Η παραγωγή βιοκαυσιμών προωθεί ακόμα πιο πολύ την συγκέντρωση της γης στα χέρια λίγων μεγαλογαιοκτημόνων ή εταιρειών αφαιρώντας από τους αγρότες τα μέσα παραγωγής και επιβίωσης , μετατρέποντας τους σε εργάτες γης, που εργάζονται κάτω από άθλιες συνθήκες, φτάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις στα όρια της δουλείας.

4) Με την προώθηση των βιοκαυσίμων καταρρέει όλη η επιχειρηματολογία ότι οι ΓΤΟ καλλιέργειες είναι αναγκαίες για την καταπολέμηση της πείνας στον πλανήτη. Αντίθετα γίνεται ακόμα πιο  φανερό ότι η πείνα έχει να κάνει με την επιβολή των καπιταλιστικών αναγκών πάνω στις κοινωνικές ανάγκες, με την κυριαρχία των εμπορευμάτων έναντι των αγαθών. Οι μονοκαλλιέργειες – αυτή την φορά για την παραγωγή βιοκαυσίμων- είναι που καταστρέφουν τον παραγωγικό ιστό που μπορεί να εξασφαλίζει την  ικανοποίηση των διατροφικών αναγκών κάθε περιοχής. Η απαίτηση για ενεργειακές καλλιέργειες θα αυξήσει την διάδοση των ΓΤΟ καλλιεργειών στο όνομα της ενεργειακής αποδοτικότητας των  μεταλλαγμένων φυτών, αλλά και για να καλυφθεί το κενό στην παραγωγή τροφίμων που θα αφήσει η διάθεση αγροτικής γης για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Ταυτόχρονα θα επιβαρυνθεί το περιβάλλον με την αύξηση της χρήσης αγροχημικών προϊόντων (φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα, λιπάσματα κλπ).

5)Η «ενεργειακή κρίση» εκτός από την κατανομή της κατανάλωσης της ενέργειας που έχουμε αναφέρει παρά πάνω έχει να κάνει και με την παραγωγή της ως ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ. Έτσι επιλέγονται μορφές παραγωγής που προωθούν αυτήν την εμπορευματοποίηση (μεγάλα έργα, βιομηχανικές μονάδες κλπ) και αποτρέπονται μορφές παραγωγής ενέργειας, που μέσω του μικρού και τοπικού μεγέθους θα προωθούσαν την αυτοκατανάλωση και την ανταλλαγή της παραγόμενης ενέργειας, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Αντίθετα, ακόμα και όταν χρησιμοποιούνται Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ο γιγαντισμός των παραγωγικών εγκαταστάσεων, ώστε να είναι εμπορικά κερδοφόρες (μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα, βιομηχανικού τύπου, τεράστια αιολικά πάρκα κλπ), δημιουργεί μια σειρά από αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο η παραγωγή βιοκαυσιμών από εκεί που θα μπορούσε να συμβάλει στην μείωση του όγκου των σκουπιδιών και των αγροκτηνοτροφικών και αστικών απόβλητων, μετατρέπεται σε μια υπέρ-βιομηχανία,  που οδηγεί στην πείνα και την εκμετάλλευση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, αφαιρώντας τους την δυνατότητα να κατέχουν τα μέσα παραγωγής για την διατροφή και την επιβίωση τους.

Αυτόνομο Στέκι